Zespół
Content:
Akta notarialne, 1959–1963, sygn. 1-9; repertoria, 1959–1963, sygn. 10-12; rozporządzenie o zmianach w sumowaniu czynności notarialnych miesięcznych, 1963, sygn. 13.
About the Creator:
Dokument notarialny rozpowszechnił się już w średniowieczu jako dokument o charakterze poświadczeniowym, a także akt o roli środka dowodowego. Z czasem zyskał on prawo dokumentu publicznego, tym samym podniósł znaczenie podpisu notariusza, który przez uwierzytelnienie nadawał mu moc prawną. W czasach nowożytnych notariat rozpowszechnił się, zaś dokument notarialny stał się środkiem dowodowym wobec prawa. W okresie zaborów każde z państw władających częścią Polski stosowało na jej terenie swoje prawo notarialne. W większości sytuacja taka trwała na terenach odrodzonego kraju, aż do 1934 roku, kiedy to powołano na terenie całej Polski jednolity system kancelarii notarialnych. W 1933 roku na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości ustalono ilość stanowisk notariuszy i ich siedzib urzędowych, dzięki czemu wiadomo, że w okręgu Sądu Okręgowego w Przemyślu powołano 17 notariuszy, z czego 1 swą funkcję pełnił w Radymnie. Państwowe Biura Notarialne (PBN) powstały na mocy ustawy z dnia 25.05.1951 roku. Weszła ona w życie z dniem 01.01.1952 roku. PBN zostały powołane do sporządzania aktów, którym strony obowiązane były lub chciały nadać formę notarialną, do uwierzytelnienia i poświadczania dokumentów. Do stycznia 1952 działalnością przyszłych państwowych biur notarialnych zajmowały się istniejące dotychczas kancelarie notarialne powołane na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.10.1933 roku. Duże znaczenie dla funkcjonowania notariatów miał początek 1946 roku kiedy to wprowadzono nowe zasady mianowania na stanowiska prawnicze i ustanowiono okresy przejściowe działania dotychczasowych notariatów po II wojnie światowej. Na mocy ustawy z 1951 roku w Radymnie zakończyła działalność kancelaria notarialna, a na jej miejsce powołano Państwowe Biuro Notarialne. Dokumentacja z okresu działania kancelarii zgodnie z zarządzeniem Ministerstwa Sprawiedliwości została przekazana do archiwum państwowego. PBN w Radymnie rozpoczął działalność z dniem 08.01.1959 roku. W czasie jego działalności wprowadzono kilkakrotnie zmiany do ustawy o notariacie, a jej ostateczny tekst został opublikowany w 1963 roku, czyli roku, w którym zakończył funkcjonować PBN w Radymnie. Ostatecznie, zgodnie z ustawą, państwowe biura notarialne zostały powołane do: 1. sporządzania aktów notarialnych, 2. sporządzania poświadczeń, 3. doręczania oświadczeń, 4. spisywania protokołów w przypadkach prawem przewidzianych, 5. sporządzania protestów weksli, czeków i innych dokumentów, 6. przyjmowania na przechowanie dokumentów, 7. wykonywania w postępowaniu spadkowym czynności prawem przewidzianych, 8. sporządzania wypisów, odpisów i wyciągów, 9. sporządzania na żądanie stron projektów aktów oświadczeń i dokumentów, 10. dokonywania innych czynności zalecanych przez prawo. Notariusz to urzędnik państwowy, który został powołany do pełnienia wyżej wymienionych zadań. Funkcje te pełnili, od najdawniejszych czasów, ludzie wykształceni pod względem prawniczym o nieskalanej opinii. Nadzór nad pracą notariuszy sprawowało Ministerstwo Sprawiedliwości z ministrem na czele, zaś w konkretnym miejscu działania prezes sądu wojewódzkiego pod którego PBN bezpośrednio podlegał. Notariusz przy sporządzaniu dokumentów musiał stwierdzić tożsamość stron i zaznaczyć to w akcie. Strony zainteresowane po sporządzeniu aktu podpisywały dokument, dokonywał tego również notariusz. W przypadku, gdy jedna ze stron była niepiśmienna, podpisu za taką osobę dokonywał świadek z zaznaczeniem, że imię i nazwisko, które napisał należą do osoby nie umiejącej pisać, a taka osoba dokonywała odcisku palca na dokumencie. Notariusz sporządzając akt nie mógł używać żadnych skrótów, a cyfry występujące w dokumencie po raz pierwszy musiały być również literowane. Wszelkie poprawki w formie omówienia umieszczano na końcu dokumentu. Niedopuszczalne było wyskrobywanie lub wywabianie błędów w tekście. Każdy z nich w ramach opisu był zaznaczany i podawana była treść jaka uległa zmianie. Opis takich błędów występował zawsze na końcu aktu po haśle uwaga, np.: gdy pomylono imię to tuż nad błędnym przekreślonym wpisywano poprawne, a w opisie zaznaczano że w linijce 17 imię Maria poprawiono na Marta itp. Każdy dokument wytwarzany w PBN musiał zawierać następujące elementy: - personalia notariusza, - miejsce siedziby, w której sporządzono dokument, - personalia stron z dodatkowymi informacjami typu zawód, miejsce zamieszkania, to samo dotyczy świadków, - informacja o podstawie, na jakiej stwierdził notariusz tożsamość stron, czyli dowodu osobistego, paszportu, osobistej znajomości czy wiedzy powszechnie znanej od lat, - osnowę sprawy, - uwagę o odczytaniu stronom treści aktu, - adnotację o sankcjach w razie złamania treści umowy, - podpisy zainteresowanych, - podpis notariusza, - kolejny numer strony, na każdej zawierającej treść wydawanego aktu, - adnotację o numerze, pod jakim akt został zapisany w repertorium A, co znajduje się na górze aktu, - dokładną datę sporządzenia aktu w formie liczbowej i słownej, - tytuł aktu, który od razu informował o jego rodzaju, np.: umowa sprzedaży, testament, akt darowizny itd., - informację o opłacie za wykonanie usługi notarialnej z zaznaczeniem, kto miał tę opłatę wnieść, - zezwolenie na wydanie wypisów ze sporządzonych aktów. Często zawierał on prócz informacji wyżej wymienionych, elementy charakterystyczne dla rodzaju akt, które opisuje: - jeśli w treści aktu chodziło o sprzedaż ziemi, czy gospodarstwa rolnego znajdowała się również informacja Prezydium Powiatowej/Gminnej Rady Narodowej Wydziału Finansowego o zaległościach lub ich braku w opłatach podatkowych strony sprzedającej jak i informacja o stronie nabywającej prawo własności, iż byli to rolnicy, ludzie posiadający kwalifikacje do uprawy roli, - akta sprzedaży, dzierżawy czy też podziału majątku często zawierały w załączeniu plany sytuacyjne parceli z odpowiednimi pieczęciami administracyjnymi i podpisami uwierzytelniającymi, - akt zawierał również wiadomość o terminie przekazania kupującemu jego własności jak i o dokonaniu przez niego pełnej opłaty na rzecz sprzedającego, co obie strony potwierdzały, - na końcu aktu znajdowała się pieczęć notarialna, nie było to jednak stosowane dla wszystkich akt. Poza sporządzaniem dokumentów notarialnych, notariusz musiał prowadzić dziennik czynności, czyli repertorium, w którym jak sama nazwa wskazuje, zapisywał wszystkie czynności wykonywane w biurze notarialnym. Repertorium zawierało liczbę porządkową spraw, daty powstania dokumentów, personalia i miejsca zamieszkania stron, dla których notariusz załatwiał sprawy, przedmiot omawianych spraw, a także uwagi. Kierownikiem PBN w ówczesnym czasie był magister Karol Kotylak, a przy prowadzeniu prac notarialnych prócz niego uczestniczyli jeszcze zastępca notariusza magister Marian Rysiak w okresie 06.07. – 28.07.1960 i zastępca notariusza magister Stanisław Kowalski w okresie 03.07.–31.07.1961 i 03.08.–29.08.1962 roku. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 1961 roku został zniesiony w województwie rzeszowskim powiat radymiński. Na mocy tego rozporządzenia z dniem 01.01.1962 został on włączony do powiatu jarosławskiego . W związku z tym Minister Sprawiedliwości zniósł Sąd Powiatowy w Radymnie, a co za tym idzie Biuro Notarialne w Radymnie. W związku z powyższym zakończyło ono działalność i przekazało swoją dokumentację Sądowi Powiatowemu w Jarosławiu.
Border dates:
1959-1963
Classification:
Creator's name:
Dates:
1959-1963.
Former name:
Foreign language name:
Languages:
Availability:
Total archival files:
21
Total archival files processed:
13
Total archival files without records:
0
Total linear metres
0.0
Total linear metres processed
0.4
Total linear metres without records
0.0
Total archival files:
0
Total files:
0
Total size (in MB):
0.0
Total documents
0
Total cases
0
Total classes
0
Total archival files:
0.0
Total running meters :
0.0
Dates of non-archival documentation :
| Name | Quantity Inventory | uwagi |
|---|---|---|
| Approved book inventory | Tak | |
| Delivery and acceptance list | Tak |